Ο διαβήτης τύπου 2 (ΣΔ-2) ή διαβήτης των ενηλίκων είναι η συχνότερη μορφή σακχαρώδους διαβήτη (90%) και συνήθως εμφανίζεται μετά την ηλικία των 55 ετών. Σε αυτόν τον τύπο διαβήτη δεν παρατηρείται έλλειψη ινσουλίνης, αλλά μια κατάσταση δυσλειτουργίας της ινσουλίνης (ινσουλινική αντίσταση), που σχετίζεται με κληρονομικότητα αλλά και με την υπερβολική συσσώρευση λίπους στον οργανισμό (παχυσαρκία).
Ο διαβήτης αποτελεί την κατά σειρά τέταρτη αιτία θανάτου, καθώς και τον σπουδαιότερο προδιαθεσικό παράγοντα καρδιαγγειακών και εγκεφαλικών επεισοδίων, τύφλωσης και χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας. . Η συχνότητα του σακχαρώδους διαβήτη στη χώρα μας τριπλασιάστηκε τα τελευταία 30 χρόνια. Μάλιστα, η σύγχρονη επιδημιολογική έξαρση της παχυσαρκίας έχει ευνοήσει την εμφάνιση ενός μεγάλου πληθυσμού νεαρών ατόμων με προδιαβήτη ή ΣΔ-2, μιας ασθένειας που παραδοσιακά αφορούσε μεσήλικες και άτομα της τρίτης ηλικίας.
Υπολογίζεται, λοιπόν, ότι σήμερα πάσχουν από διαβήτη σχεδόν 1.000.000 Έλληνες, από τους οποίους οι περισσότεροι, δυστυχώς, δεν γνωρίζουν καν ότι αντιμετωπίζουν αυτό το μεγάλο πρόβλημα. Από θεραπευτική άποψη, η παχυσαρκία αποτελεί τον κυριότερο τροποποιήσιμο παράγοντα κινδύνου για ΣΔ-2, μια και στην ουσία λειτουργεί σαν προθάλαμος για τον διαβήτη. Τελευταία, το ιατρικό ενδιαφέρον έχει κινήσει η διαπίστωση ότι έπειτα από χειρουργική απώλεια βάρους παρατηρείται σημαντική ύφεση ή και ίαση του ΣΔ-2. Μια σειρά από πρόσφατες μελέτες, δημοσιευμένες σε έγκυρα ιατρικά περιοδικά, δίνουν έμφαση στη δυνατότητα θεραπείας των δυσλιπιδαιμιών και του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2, μέσω της βαριατρικής χειρουργικής.
Τόσο οι ασθενείς όσο και οι γιατροί έχουμε συνηθίσει να θεωρούμε τον σακχαρώδη διαβήτη μια πάθηση που αντιμετωπίζεται στα αρχικά στάδια με τη λήψη αντιδιαβητικών χαπιών, ενώ σε προχωρημένες καταστάσεις με τη λήψη ινσουλίνης. Η πλήρης ίαση της νόσου ή η βελτίωσή της αποτέλεσε ένα παράπλευρο εύρημα της χειρουργικής αντιμετώπισης της παχυσαρκίας.
Ασθενείς που υποβάλλονταν σε επεμβάσεις γαστρικής παράκαμψης παρουσίαζαν άμεση βελτίωση του διαβήτη και διέκοπταν είτε αμέσως είτε έπειτα από λίγο τη φαρμακευτική αγωγή τους, αφού ήδη τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τους είχαν αποκατασταθεί πλήρως. Η βελτίωση, δηλαδή, που παρουσίαζαν δεν εξαρτιόνταν από την απώλεια βάρους, αλλά οφείλονταν στις μεταβολικές και ορμονολογικές αλλαγές που προκαλούσε άμεσα η ίδια η επέμβαση.
Για την επιτυχή εξέλιξη της χειρουργικής αντιμετώπισης του διαβήτη δύο πράγματα είναι σημαντικά. Το πρώτο είναι πότε πρέπει να χειρουργηθεί ένας διαβητικός και το δεύτερο ποια επέμβαση μας εγγυάται καλύτερα αποτελέσματα και περισσότερη ασφάλεια. Σημειωτέον ότι μετά την επέμβαση βελτιώνονται τα συμπτώματα της διαβητικής νευροπάθειας, ενώ σταματά η περαιτέρω εξέλιξη άλλων επιπλοκών του διαβήτη, όπως νεφροπάθεια, αμφιβληστροειδοπάθεια, περιφερική αγγειοπάθεια.
Η χειρουργική ομάδα μου ασχολείται με τη χειρουργική θεραπεία της παχυσαρκίας από το 2000 και με τη χειρουργική θεραπεία του διαβήτη και των μεταβολικών νόσων από το 2010 με πολύ καλά αποτελέσματα. Τα ποσοστά επιτυχίας είναι από 85% έως 90%. Αυτό σημαίνει ότι οκτώ στους δέκα ασθενείς σταματούν τα φάρμακα για τον διαβήτη ή την ινσουλίνη.
Στο Πανελλήνιο Χειρουργικό Συνέδριο, καθώς και στο Πανελλήνιο Διαβητολογικό Συνέδριο τον Νοέμβριο του 2016 στη Θεσσαλονίκη παρουσιάσαμε πρώτοι στην Ελλάδα τα αποτελέσματά μας πέντε ετών στη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2 με χειρουργείο σε μη παχύσαρκους ασθενείς (ΒΜΙ 25-32), τα οποία είναι πολύ ενθαρρυντικά.
Παγκοσμίως πλέον είναι αποδεκτό ότι η μεταβολική χειρουργική είναι πιο αποτελεσματική από τη φαρμακευτική και τη life-style παρέμβαση για την απώλεια βάρους, τον έλεγχο του διαβήτη και τη βελτίωση των καρδιομεταβολικών κινδύνων για τουλάχιστον πέντε χρόνια. Συμπερασματικά, λοιπόν, η χειρουργική μπορεί να δώσει μια μόνιμη λύση στο θέμα του σακχαρώδους διαβήτη τύπου ΙΙ, καθώς και στο καρδιομεταβολικό σύνδρομο οφείλουμε τουλάχιστον να ενημερωθούμε.
Ιωάννης Σ. Τερζής
General-Bariatric and Metabolic Surgeon
τ. Δ/ντής Α’ Χειρουργικής Κλινικής
Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών
Δ/ντής Βαριατρικής Κλινικής- Χειρουργικής Θεραπείας του Διαβήτη
και Μεταβολικών Νόσων King Salman Specialist Hospital–Saudi Arabia.
